Trybunał Konstytucyjny, SK 14/21
Wyrok: Art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 70) jest niezgodny z art. 84 i art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Przepis traci moc obowiązującą po upływie 18 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.
Wyjaśnienie: Spółka złożyła skargę konstytucyjną do Trybunału Konstytucyjnego, sprzeciwiając się decyzji ustalającej wysokość podatku od nieruchomości od m.in. silosów i magazynów spółki. Spółka twierdziła, że obiekty te spełniają wszystkie wymogi do uznania ich za budynki, których podatek określany jest na podstawie powierzchni użytkowej, nie są zaś budowlami, których podatek jest zależny od ich wartości. Organy administracyjne oraz sądy konsekwentnie uznawały sporne obiekty za budowle, przy czym definicje jednego i drugiego rodzaju obiektów odsyłały do przepisów prawa budowlanego. Trybunał Konstytucyjnej rozważył stopień precyzji tego typu definicji. Uznał, że prawo podatkowe wymaga szczególnego poziomy jasności co do określenia m.in. przedmiotu opodatkowania. Odwołanie się w sposób ogólny do odrębnej gałęzi prawa, w szczególności jeśli jego treść może być zmieniana aktami rangi podustawowej, jest wobec tego niedopuszczalne.
Przywołany w sentencji art. 217 Konstytucji stanowi, że „nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy”. Przepis ten nazywany jest zasadą wyłączności ustawy w prawie podatkowym. Wyrok ten wzmacnia znaczenie tej zasady jako podstawy prawa podatkowego, gałęzi prawa szczególnie blisko związanej z interesem jednostek.
Trybunał Konstytucyjny zdecydował o utracie mocy obowiązującej niekonstytucyjnego przepisu po upływie 18 miesięcy od daty ogłoszenia wyroku. W ten sposób ustawodawca otrzymał czas niezbędny do opracowania nowej definicji legalnej, która spełniałaby standard konstytucyjny.
Znaczenie: Wyrok nieuchronnie doprowadzi do zmian w definicjach budowli i budynku do celów podatkowych. Parlament otrzymał półtora roku na przyjęcie odpowiednich zmian ustawowych do zakwestionowanych przepisów. Zmiany powinny prowadzić do jaśniejszego rozróżnienia obydwu terminów w celu uniknięcia dalszych sporów między podatnikami a organami podatkowymi. Do tego czasu obecne przepisy wciąż zachowują moc, zatem rozstrzygnięcie Trybunału nie może być podstawą do reklasyfikacji obiektów ani do wznawiania dotychczasowych postępowań w podobnych sprawach.
